وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

دکتر علی باقر طاهری نیا معاون وزیر علوم و رئیس موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی سخنرانی خود را هفدهمین کنفرانس ارزیابی کیفیت در نظام های دانشگاهی با عنوان استاد تراز انقلاب اسلامی، دال مرکزی دست‌یابی به دانشگاه تمدن ­ساز ارائه کرد.

دانشگاه سه وظیفه دارد: تربیت عالم، تولید علم و جهت‌دادن به تربیت عالم و تولید علم
به گزارش روابط عمومی موسسه دکتر طاهری نیا در ابتدای سخنان خود از کرمان به عنوان کرمان دل عالم است و دیار سرسلسله سربداران. دیار شهید سرافراز سلیمانی نام برد و ادامه داد: برای من باعث افتخار است و برای همه دوستان هم باعث توفیق است که در معیت جمعی از اندیشمندان و صاحب‌نظران در دیار کریمان و پایگاه مقاومت جهان اسلام حضور پیدا کردیم
 طاهری نیا در سخنان خود گفت: نگاه من به موضوع دانشگاه، نگاه به افق مطلوب است. نه وضع موجود،  افق مطلوب دانشگاهی که ما انتظار داریم و در دنیا ممکن است در ریشه‌ها مشترک باشد؛ اما در پیامدها هرگز مشترک نیست، نگاه من همین است، کلیدواژه‌ها و ادبیات من کاملاً بومی است ولی درون‌مایه آن لزوماً منطقه‌ای و بومی نیست
 وی با اشاره به موضوع سخنرانی خود با عنوان استاد تراز انقلاب؛ دال مرکزی دستیابی به دانشگاه تمدن‌ساز ادامه داد:  این عرضم در ادامه گفتاری بود که در کتاب تلنگر منتشر شد. در آن کتاب که انتشارات مجموعه فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی با موضوع آموزش‌و پرورش بود در آنجا این حرف بود که اساس تحول در آموزش، کدام است و پرسش این بود که در آموزش عالی و دانشگاه اساس کدام است؟  این عبارت جدید و ظریف و نکته‌سنجانه را عنایت بفرمائید:  فرمودند اگر بخواهیم دانشگاه را تعریف کنیم، رکن اصلی تعریف دانشگاه علم است.
معاون وزیر علوم رو رئیس موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی ادامه داد:  دانشگاه سه وظیفه دارد: تربیت عالم، تولید علم و جهت‌دادن به تربیت عالم و تولید علم
وی افزود: دانشگاه چیست؟ من در حدی که روایت کنم و نقل کنم، چند جمله را که هرکدام یک کد درآن است را خدمتتان عرض می‌کنم و این یک استقراء تام نیست و در واقع احصائی است از آنچه که دم دست بود:  دانشگاه جایی است که دانشجو در آن برای هر دانشی پذیرش می‌شود. جایی است که در آن اندیشه‌ها پخش می‌شوند با رویارویی آدم‌ها. جایی است که هزاران اندیشه در رویارویی با یکدیگر در ساختنش سهم دارند مکانی برای فهمیدن است. جایی برای گستراندن فهم است دانشگاه یک جامعه است. یک اجتماع و یک فضای جامع است. هدف از دانشگاه به‌عنوان متولی آموزش به ایرانیان، انتقال دانش روز اروپا و تربیت نیروی انسانی بود که بتوان ظواهر تمدنی غرب را در کشور به اجرا گذاشته و اداره کند. استادان ما می‌دانند ارجاعی که هست دانشگاه و تعریف آن در توسعه علمی آن ارجاع معتبری است و بومی است اتفاقاً دانشگاه هرچه هست یک عقبه طولانی دارد
  از دیرزمان فرهنگستان‌ها تا مدارس بیت‌الحکمه دارالحکمه نظامیه‌ها و در عصر متأخر دانشگاه‌ها اسم تغییر کرده اما روح دانایی است؛ ولی کم و کیفش قبض و بست داشته امروز در همان مسیر داریم حرکت می‌کنیم سؤال من این است که در این دانشگاه با هر اسمی که باشد و در هر دوره‌ای که باشد بازیگران چه کسانی هستند متغیرهای مؤثر کدام‌ها هستند وزن کدام یک بیشتر است پرسش من این است
 
 مؤلفه‌های مؤثر در زیست دانشگاهی مولفه‌های مؤثر در توفیق دانشگاه متعدد است برخی را من نوشتم منابع محتوا دانشجو دانشگاه فرایند کارمند هیئت‌علمی استاد و به این فهرست شما اضافه کنید مؤلفه‌های متعددی که در توفیق و یا عدم توفیق مؤثرند در تحلیل‌هایمان نمی‌توانیم بخشی از این مؤلفه‌ها را نادیده بگیریم
 

آموزش پژوهش و خدمت سه رکن اصلی دانشگاه است
طاهری نیا ادامه داد: پرسش این است که برای دستیابی به اهداف دانشگاه کدام یک از کنشگران و هر کدام چه مقدار مؤثر هستند عرف دنیا این است که دانشگاه سه کارکرد اصلی دارد فارغ از نسل‌های مختلف دانشگاهی و تکیه نسل‌های مختلف دانشگاهی بر کلیدواژه‌های مختلف وجه اشتراکشان آموزش است و پژوهش است و خدمت اجمال این قضیه این ۳ دانشگاه برای این سه تأسیس شده است. ولی خط پایان حیات دانشگاه برای انتقال دانش است و باید فقط آموزش بدهد فقط برای پژوهش است یا خدمت بیان فراتر از این‌ها هم می‌توان فکری کرد در اسلاید اولی که از رهبر معظم انقلاب خدمتتان خود ایشان در ماه مبارک رمضان فرمودند کارکرد دانشگاه سه چیز است تربیت عالم تولید علم و جهت‌دهی و تربیت عالم و تولید علم این اسلاید را بگذارید کنار اسلاید قبلی عیار این‌ها را بسنجیم آنها گفته بودند کارکرد دانشگاه آموزش است استادان من یاد دادند آموزش کجا تربیت کجا؟؟ آموزش نگاه تقلیل‌گرایانه است تربیت چیز دیگری است.  خوب اینجا آموزش است و پژوهش هست و خدمت
  معاون وزیر علوم گفت: در نگاه بومی ما جایگزین آموزش تربیت عالم است که در دل آن آموزش هم کف قضیه است تولید علم است و مهم‌تر از آن دو جهت‌دهی به تربیت عالم و تولید علم، جهت‌دهی یعنی شما افق را برای خودت تعریف کنی وقتی آموزش دادی .....
وی در خصوص انتظار از یک دانش آموخته دانشگاه گفت: اینجا میگه تربیت کردی به چه سمت از دانش‌آموخته دانشگاهی چه انتظاری داری انتظار داری؛ مثلاً یک شهروند خوب باشد بالاتر از این نمی‌شود انتظار داشت انتظار بالاتر را بگو و جهت‌دهی کن نه در خلع زندگی کنی این کلیدواژه‌ها باتکیه‌بر سومی بسیار مهم است.  خود حضرت آقا فرمودند که همه ارکان دانشگاه با ید در خدمت آن سه وظیفه باشند. در این میان  نقش استاد بسیار برجسته‌تر است به این دلیل که این استاد کنشگر است و خلاق پایدار است دانشجوی عزیز ما کنشگر خلاق هست؛ ولی زیستش در دانشگاه محدود است مقطعی است و برش زمانی دارد.، بعد از آن وارد جامعه می‌شود آن کسی که در دانشگاه حضور دارد و هم کنشگر است و هم خلاق است و هم پایدار است استاد ماست.  یاور علمی کنار استاد است و به استاد کمک می‌کند؛ ولی میدان خلاقیتش آن‌قدر باز نیست؛ بنابراین توفیق دانشگاه هر قدر که هست سهم عمده‌اش مربوط به استاد است و عدم توفیقش هم همین‌طور
کیفیت آموزش چیزی جدا از کیفیت استاد معلم نیست 
  طاهری نیا در ادامه گفت: جمله کلیدی را اصلاح کنیم،  نه کیفیت آموزش،  بالاتر از این‌ها توفیق نظام آموزش و تربیتی چیزی جدای اراده و اقدام معلم استاد نیست یعنی اینکه توفیق نظام آموزشی و تربیتی چیزی جدای از اراده یعنی بخواهم و اقدام کنم نیست
 کنشگر خلاق ماندگار در دانشگاه می‌تواند خلأ محتوا را جبران کند خلأ سیاست را جبران کند هر خلایی را به‌شرط اینکه خودش رضایت کافی و انگیزه کافی امید کافی آسایش کافی همه این‌ها را داشته باشد آن وقت می‌توانیم کلاس را دست استاد بدهیم و نگران هیچ‌چیز دیگری نباشیم،  این می‌شود آن جمله کلیدی که مهم است.
 یعنی شما آموزش بدهید خوب هم تربیت کنید انتظار شهروند خوب را هم داشته باشی،  انتظار جامعه خوب انتظار جامعه متعالی انتظار جامعه اخلاق‌مدار انتظار جامعه قانونمند و جامعه معنوی داشته باشیم که در آن صورت دانشگاه ما هم نهاد علم هم ابزار پیشرفت است و هم کانون معنویت است که در آن تولید علم و جهت‌دهی تربیت انسان هم در آن اتفاق می‌افتد و در یک جمله این‌طور شد که تمام برنامه‌ها و مسیر حرکت دانشگاه ما در جهت تولید تمدن ایرانی‌اسلامی باشد و این جمله هرگز رؤیایی نیست
 
توجه ویژه به آموزش مهارتی در برنامه هفتم
 یک بخش کوتاه مدیریتی هم عرض کنم برنامه هفتم و پیشرفت تصویب شد مراحل نهایی‌اش را طی می‌کند ظرفیت خوبی را هم فراهم کرده و اساتید خودم و دانشجویان گرامی عرض می‌کنم در این برنامه ظرفیت‌های ویژه‌ای برای علم و فناوری دیده شده یکی از آنها توجه ویژه به آموزش مهارتی است و نکته مهمش این است که در برنامه هفتم تصریح شده است که در آموزش مهارت‌ها تقسیم کار ملی انجام شود؛ یعنی فقط وزارت آموزش عالی متولی آموزش مهارتی نیست سایر دستگاه‌ها هم می‌توان به کمک وزارت علوم آموزش مهارتی را ایجاد کند از جمله وزارت اقتصاد وزارت سمت وزارت کار حتی در این قانون ظرفیتی ایجاد شده است که بخش خصوصی، از قبل آموزش دانشجویان می‌تواند امتیازاتی را دریافت کند و این می‌تواند موجب افزایش اشتغال آفرینی دانشجویان باشد نکته دیگر این است که در این برنامه کف بودجه پژوهشی و فرهنگی دانشگاه‌ها دیده شده است
 طاهری نیا در جمعبندی سخنان خود گفت:  ما به استاد و دانشجو به‌اندازه کافی توجه داریم؛ ولی به محتوا توجه کافی نداریم
  محتوا در حد یک خط در سرفصل‌ها گفته می‌شود و دیگر رها است در اینکه ببینیم کتاب منبع داشته باشد نداشته باشد جدید باشد قدیم باشد؛ بنابراین این ناگزیر هستیم برای تأمین منابع و محتوای یک درس به عاریتی گرفتن و از جاهای مختلف گرفتن و ترجمه‌کردن و امثال این‌ها آیین‌نامه نوشته شد که اساتید توانمند باتجربه ما دست‌به‌قلم شوند برای محتوای درسی محتوای برجسته بنویسند آن‌قدر خوب بنویسند که بقیه علاقه‌مند شوند کتابشان را معرفی کنند که هم علم روز باشد هم مرز دانش باشد هم نوآفرینی کند هم هویت‌بخشی نماید و از هرجهت به دانشجو دانش و بینش دهد این آیین‌نامه حمایت از تالیف کتاب‌های درسی است توصیه من این است که رئیس دانشگاه این آیین‌نامه را در کارگاه‌های مختلف به اساتید ارائه دهند از این ظرفیت‌ها استفاده شود.